1. Twee toegangspoorten tot de Franse Westhoek

De landsgrens tussen West-Vlaanderen en Frankrijk is ogenschijnlijk ook de grens van het openbaar vervoer. Toch zijn er twee belangrijke toegangspoorten tot de Franse Westhoek, in het uiterste westen en oosten van de regio.

1	Bus 20 De Panne station  – Leffrinkhoeke Fort des Dunes Rijdt dagelijks 2x per uur (op zondag 1x per uur) Overstappen in bus C1 of C2 Leffrinkhoeke Fort des Dunes – Duinkerke station  Rijdt dagelijks iedere 10 minuten Klik hier voor alle informatie.
2	Bus 82 Frans-Komen Gemeentehuis (Comines-France Mairie) – Armentiers station → Lopend te bereiken (1 kilometer) vanaf Komen station  Rijdt dagelijks 1x per uur (op zondag en Franse feestdagen alleen na reservering bij Ilévia) Klik hier voor alle informatie.

Vanuit Frans-Komen brengen de bussen L90 en 86 van Ilévia u bovendien heel frequent naar Rijsel (het SNCF-station van Lille-Flandres). Wist u dat er tot december 2019 ook een SNCF-dieseltrein tussen Frans-Komen en Rijsel reed? Daar waar de bus er bijna een uur over doet om van Frans-Komen Gemeentehuis naar Lille-Flandres te rijden, overbrugde de trein deze afstand in amper een halfuur. Op werkdagen reed de trein vijfmaal van Komen naar Rijsel, op zaterdag driemaal. Thans is Frans-Komen een eindstation, maar vroeger stond het in verbinding met België. De spoorwegschakel van 1,5 km tussen het station van Belgisch-Komen en Frans-Komen werd in 1963 buiten dienst gesteld en later opgebroken. Klik hier voor alle informatie over deze treinverbinding, die nu door SNCF-vervangbussen wordt bediend.

2. Spoorlijn 69 tussen Poperinge, Abele en Hazebroek

Spoorlijn 69 Kortrijk – Poperinge liep vroeger door naar Abele in België en vervolgens Godewaarsvelde en Hazebroek in Frankrijk. Wat er anno 2020 van deze belangwekkende spoorwegschakel overblijft, ontdekt u hieronder.

Nu is Poperinge dus een eindstation. Tijdens mijn zoektocht naar meer informatie over de toekomstmogelijkheden van een verbinding tussen Poperinge en Hazebroek, besloot ik om contact op te nemen met de burgemeester van Poperinge, Cristophe Dejaegher. Onze briefwisseling is hier met zijn toestemming (zie hieronder) gepubliceerd.

"Beste meneer Dejaegher,

Welke houding neemt de Stad Poperinge aan ten aanzien van een grensoverschrijdende spoor- of busverbinding tussen Poperinge en het Franse Hazebroek?

Begin jaren vijftig werd het reizigersverkeer op spoorlijn 69 tussen Poperinge, Abele, Godewaarsvelde (FR) en Hazebroek (FR) stopgezet. Aldus werd Poperinge een eindstation. Begin jaren zeventig werd het spoor opgebroken. Hiermee verdween een belangrijke spoorwegschakel tussen West-Vlaanderen en Frankrijk.

Ter vervanging van de trein, rijdt bus 60 van De Lijn op gezette tijdstippen van Poperinge Station naar Abele Overweg in de Abelestationsstraat, pal op de Belgisch-Franse grens. Van daaruit is het 2,5 kilometer lopen naar de bushalte Boeschepe Kerk, op Frans grondgebied, alwaar er twee buslijnen van de Franse vervoermaatschappij Arc-en-Ciel 1 vertrekken, de ene naar Hazebroek Station SNCF, de andere naar Belle Station SNCF en Armentières Station SNCF. Het is evenwel geen vanzelfsprekendheid. Komende van de bushalte Abele Overweg, dient men de drukke Frans-Vlaanderenweg over te steken (zonder voetpad, zebrapad of fietspad). Vervolgens loopt men rechtdoor via de Rue de la Gare naar Boeschepe Kerk. Dit is een landelijke weg van 2,5 kilometer lang en vermoedelijk ongevaarlijk, tenzij lokale viervoeters die het niet gewoon zijn om passanten te zien, daar anders over denken.

Tussen De Panne – Duinkerke en Komen/Le Bizet – Armentiers is er op dit moment geen enkele grensoverschrijdende openbaarvervoerverbinding. Verschillende bussen van De Lijn en Arc-en-Ciel 1 flirten met de grens, maar geen van die bussen steekt de grens over.

In 2007 stelde De Lijn haar Neptunusplan voor: de mobiliteitsvisie tegen 2020. Daarin wordt een busverbinding (ter vervanging van de trein) tussen Poperinge, Abele en Hazebroek beschreven. Zie hier. Nu gaan we met rasse schreden naar 2018 toe, maar ik zie nog geen bus. Vandaar lijkt het me een geschikt moment om bij u te informeren naar de mogelijkheden en visies omtrent deze bus- of spoorverbinding.

Vriendelijke groeten,
L. Vandekerckhove"

"Geachte heer,

Zoals beloofd, hierbij een inhoudelijk antwoord op uw mail. Al stel ik mij wel de vraag vanwaar uw interesse komt, aangezien ik weinig particulieren ken die zich voor deze bijzondere thematiek interesseren. Antwoorden op deze vragen is dan ook altijd delicaat. Toch wil ik het doen, ook al ken ik u niet.

Vanuit de hedendaagse situatie met de Europese integratie en in het bijzonder het wegvallen van de binnengrenzen, is het bijzonder jammer dat de treinverbinding tussen Poperinge en Hazebrouck weggevallen is. Nu is Poperinge een eindstation en dat zou een heel ander verhaal geworden zijn met het behoud van die verbinding.

Maar de historische werkelijkheid is helaas anders.

Een mens mag dromen, maar een heraanleg van de "oude" spoorweg lijkt me eerder een naïef verlangen omwille van de budgettaire toestand van Infrabel en de NMBS maar ook omwille van de groei van de stad in de voorbije zestig jaar. Die volledige omgeving is ondertussen bebouwd en in gebruik en het lijkt me niet evident meer om nu nog treinen dwars doorheen de stad te laten rijden. Bovendien hebben we in een verder en het recente verleden al meermaals moeten ijveren voor het behoud van het station en/of de loketten, zodat het vragen naar een nieuwe spoorverbinding ons niet realistisch lijkt.

Vandaar dat we eerder willen inzetten op een grensoverschrijdende busverbinding.

Al eerder werd vanuit de Westhoek (Westhoekoverleg en Resoc) geijverd voor grensoverschrijdende busverbindingen. Het stond ook al in het Neptunusplan. Concreet vraagt Ieper een verbinding met Armentières en Poperinge vraagt hetzelfde met Steenvoorde en Hazebrouck. Dit kwam recent opnieuw op tafel in de schoot van de vervoersregio en de opmaak van net vervoersplan.

Maar het antwoord vanuit de Lijn is al jarenlang telkens hetzelfde. Er is geen geld voor.

Jammer, want zo zouden we een connectie kunnen krijgen met de TGV en zouden we onze lokale economie kunnen versterken.

Zelf hebben wij hiervoor ook geen geld. Als plattelandsstad kunnen wij dit niet dragen. Het werd wel al aangekaart in grensoverschrijdend overleg met onze Franse buren (CCHF, CCFI en Département du Nord). Europese fondsen die dit kunnen ondersteunen, ken ik echter ook niet.

We trappelen voorlopig dus ter plaatse.

Hoogachtend,
Christof Dejaegher"

"Beste meneer Dejaegher,

Hartelijk bedankt voor uw uitgebreide en interesse antwoord.

U stelt zich de vraag waar mijn interesse in het openbaar vervoer vandaan komt. Welnu, van kindsbeen af maak ik dankbaar gebruik van de bus en de trein, wellicht voortgekomen uit het feit dat mijn ouders geen wagen hadden. Ik ben geïnteresseerd in het huidige bus- en spoorwegnet alsook in de grensoverschrijdende trein- en busverbindingen. Tezamen met een vriend onderhoud ik bovendien een webstek over dit onderwerp - hobbymatig, omdat we het leuk vinden om te doen. Doel is om de (potentiële) reiziger te informeren over een verplaatsing met een klassieke trein of lijnbus net over de landsgrens. We tellen circa 15 verschillende vervoermaatschappijen met elk hun eigen vervoerbewijzen, routes, ... Al deze informatie proberen wij te bundelen in een helder overzicht.

"Maar het antwoord vanuit de Lijn is al jarenlang telkens hetzelfde. Er is geen geld voor."
--> Is het misschien een denkpiste dat De Lijn samenwerkt met bijvoorbeeld Arc-en-Ciel 1? Er zijn tal van voorbeelden te vinden waarbij twee vervoermaatschappijen samenwerken. Lijn 42 Brugge-Breskens wordt door De Lijn en Connexxion uitgebaat, lijn MWR Moeskroen-Roubaix door TEC en Transpole, lijn 396 Eupen-Monschau door TEC en DB Rheinlandbus, ...

"Europese fondsen die dit kunnen ondersteunen, ken ik echter ook niet."
--> In verband met een mogelijke busverbinding Poperinge-Hazebroek heb ik me laten informeren door een student Europese Studies. Hij schrijft het volgende:

"In dit geval denk ik dat er een aantal fondsen kan worden aangesproken. Allereerst zou je het natuurlijk kunnen proberen bij Mobiliteit en Vervoer. Dit directoraat-generaal heeft een programma (TEN-T) om het grensoverschrijdend vervoer te verbeteren, zie: http://ec.europa.eu/transport/infrastructure/tentec/tentec-portal/site/index_en.htm.
Echter, dit programma lijkt zich toe te spitsen op de grote dingen, zoals hogesnelheidslijnen, autosnelwegen en vliegverbindingen. Het is dus maar de vraag of een 'klein' project als een buslijn hier op steun kan rekenen, tenzij het echt de enige oplossing is om het gebied uit een isolement te halen.

Een andere optie zou het bekende Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling kunnen zijn, zie: http://ec.europa.eu/regional_policy/index.cfm/nl/funding/erdf/.
Dit fonds is zeer breed, maar biedt daardoor ook veel mogelijkheden. Juist voor een grensstreek op het platteland zou er wellicht geld beschikbaar gesteld kunnen worden.

Uit mijn hoofd kan ik twee grote bezwaren bedenken die de EU zou hebben tegen het ondersteunen van een buslijn. Het eerste argument zou betrekking hebben op duurzaamheid en milieu. Een bus is niet echt een voorbeeld van groen vervoer. Vergeleken met de auto natuurlijk wel, maar dan is de vraag of er sprake is van veel autoverkeer in het gebied. Subsidie krijgen voor een groene buslijn in de grote stad is zodoende makkelijker, denk ik. Uiteraard zou je dit kunnen voorkomen door er innovatieve, groene bussen in te zetten. In zo'n geval zijn er wellicht nog andere subsidiepotten (duurzaamheid, innovatie) die je kunt aanspreken. Voor een lokale buslijn is dat wellicht wat groots gedacht, maar je weet nooit. :-)

Het andere bezwaar betreft de steun zelf. Er is hier namelijk geen sprake van het subsidiëren van infrastructuur (zoals de aanleg van een spoorlijn), maar van het ondersteunen van de dienst en de vervoermaatschappij. In principe komt dit neer op staatssteun en dan zijn de regels zeer streng. Er zijn zeker uitzonderingen voor en als je het goed zou uitwerken, door bijvoorbeeld aan te tonen dat de lijn cruciaal is voor de regio, maar gewoon financieel niet rendabel. In een dergelijke geval valt er wellicht een mouw aan te passen. Normaal gesproken zou je dan bij een lagere bestuurslaag, zoals de provincie of het gewest, aankloppen. In dit geval zou je kunnen aantonen dat zoiets neerkomt op grensoverschrijdende publieke samenwerking (immers, beide landen zouden dan hun steentje moeten bijdragen). Dat valt met wat geluk te regelen, maar juist in zo'n geval zou het veel doeltreffender zijn als er financiële ondersteuning en/of toestemming van de EU om de hoek komt kijken."

Zo, meneer Dejaegher, ik hoop dat u iets aan deze uitleg hebt. Nog een laatste vraag: ik ben een verslag aan het maken over het openbaar vervoer tussen de Belgische en de Franse Westhoek om te publiceren op onze webstek. Ik belicht de huidige mogelijkheden om vandaag de dag toch met het openbaar vervoer de grens over te steken. Mag ik daarin mijn mail aan u, en uw antwoord daarop vermelden? Ik vind uw schrijven namelijk heel helder en interessant als toevoeging voor dat verslag. Ik maak ook melding van de verbinding Kortrijk - Poperinge - Hazebroek, want met een beetje verbeelding en tijd, is die nog altijd mogelijk. Hoe? Dat zult u in het verslag kunnen lezen als het af is.

Rest mij nog u te bedanken voor de mooie historische foto's die ik van jullie archivaris mocht ontvangen!

Vriendelijke groeten,
L. Vandekerckhove"

"Geachte heer,

Geen probleem. Het debat mag / moet gevoerd worden.
Tot nu toe vonden wij geen EU-fondsen of -programma's die ons hierin konden helpen. Soms zijn er waarin onderzoek gedeeltelijk kan worden gefinancierd maar uitbating vond ik tot heden nog nergens.
We proberen verder te ijveren.

Hoogachtend,
Christof Dejaegher"

"[...] De Lijn ziet zeker de voordelen van een grensoverschrijdende verbinding tussen Poperinge en Hazebroek, maar momenteel ligt de focus - zeker gezien de beperkte beschikbare budgetten - voornamelijk op verbindingen op Vlaams grondgebied. Voor de grensoverschrijdende verbindingen dient verder overleg te worden voorzien met de betrokken besturen en busmaatschappijen in Frankrijk. [...]"

3. Bus 107 Boeschepe – Hazebroek (Hazebrouck)

We zoeken voor u de mogelijkheden uit om vandaag de dag vanuit Ieper station  of Poperinge station  naar Hazebroek station  te reizen.

U kunt bus 60 van De Lijn naar Abele Overweg nemen en aldaar te voet naar de Franse bushalte Boeschepe Embranchement gaan (1,7 km). Van daaruit vertrekt 4x per dag (van maandag tot en met zaterdag) bus 107 van Arc-en-Ciel 1 naar het SNCF-station van Hazebroek. Opgelet: de bus van De Lijn sluit alleen aan op 1 van de 4 dagelijkse vertrekken vanuit Boeschepe. Voor de sportieve reiziger is er de mogelijkheid om vanuit Poperinge naar Boeschepe Embranchement of Boeschepe Rue de la Gare, het beginpunt van lijn 107, te fietsen. De afstand bedraagt 8 km. Voor het NMBS-station van Poperinge zijn Blue-bikes beschikbaar. Aldus zijn er 4 verbindingen per dag mogelijk. Alle informatie vindt u bij bus 107 Boeschepe – Hazebroek.

4. Bus 108 Boeschepe – Armentiers (Armentières) + bus 108 ETS Abele (L'Abeele) – Belle (Bailleul)

Elke schooldag sluit bus 60 van De Lijn nabij de bushalte Abele Douane aan op de schoolbus 108 ETS van Arc-en-Ciel 1 die naar Belle (Bailleul) rijdt, eenmaal 's morgens en eenmaal 's avonds in de omgekeerde richting. Alle reizigers, dus niet alleen scholieren, kunnen met deze bus mee. Vanuit Boeschepe vertrekt ook een reguliere buslijn, 108, naar het SNCF-station van Armentiers (Armentières). Deze bus bedient bovendien de halte Belle De Seule (Bailleul Le Seau), die op 100 meter van de Frans-Belgische grens en de belbushalte Nieuwkerke De Seule van De Lijn is gelegen. Het SNCF-station van Steenwerk (Steenwerck) ligt 1 km verderop. Alle informatie informatie vindt u bij bus 108 Boeschepe – Armentiers.

Via de belbuscentrale van De Lijn kunt u ook een belbus reserveren naar Abele Grote Onze Heer, een bushalte die zich pal op de Belgisch-Franse grens bevindt. Van daaruit is het slechts anderhalve kilometer lopen via de Rue de Poperinghe naar de bushalte Boeschepe Kerk.

Stap 1

Kies welke van de onderstaande vier treinen u wenst te nemen.
Vertrek- en aankomsttijd van de trein Kortrijk - Ieper/Poperinge:
07.09 uur - 07.41 uur/07.49 uur;
12.09 uur - 12.41 uur/12.49 uur;
16.09 uur - 16.41 uur/16.49 uur;
17.09 uur - 17.41 uur/17.41 uur.
Voor de meest actuele vertrekinformatie, raadpleeg de NMBS-reisplanner.

Stap 2

Bekijk de vertrek- en/of aankomsttijden van de Franse bussen te Boeschepe Rue de la Gare.
(Van maandag tot en met zaterdag; niet op zondag en Franse feestdagen.)

Via de belbuscentrale van De Lijn – tel. +3259565256 – reserveert u een belbus naar de halte Abele Grote Onze Heer. De belbus kan vertrekken vanuit het NMBS-station van Poperinge of Ieper. Het reserveringssysteem zoekt steeds de meest geschikte oplossing voor de verplaatsing. De belbus rijdt niet op vaste tijdstippen. Afhankelijk van de beschikbaarheid stelt het systeem een route voor. U kunt tot 30 dagen op voorhand en tot minimum 1 uur voor de verplaatsing reserveren. Let wel: hoe eerder u reserveert, hoe zekerder u bent dat er een belbus kan aansluiten op de Franse bus. Houd bij het reserveren rekening met een wandeling van hooguit 20 minuten tussen Abele Grote Onze Heer en de Franse bushalte.

Wie via Abele Overweg reist, heeft de volgende mogelijkheid:

• U neemt trein IC704 vanuit Antwerpen/Gent/Kortrijk, aankomst om 06.47 uur in Poperinge;
• Om 07.16 uur vertrekt bus 60 van De Lijn naar Abele Overweg, aankomst om 07.26 uur;
• Van daaruit loopt u 2,5 km naar Boeschepe Rue de la Gare;
• Om 08.40 uur vertrekt bus 107 naar Hazebroek;
• Om 08.35 uur vertrekt bus 108 naar Belle en Armentiers.

5. Grensovergang Beveren-aan-de-IJzer – Oostkappel (Oost-Cappel)

Bus 51 van De Lijn verbindt de NMBS-stations van Poperinge en Veurne. Onderweg kunt u uitstappen aan de halte Beveren-aan-de-IJzer Weg op Oostkappel. Deze halte bevindt zich op 1,5 km van de Franse halte Oostkappel Plaats (Oost-Cappel Place) (20 minuten lopen via de Bergenstraat). Hier vertrekken twee streekbussen van Arc-en-Ciel 1: lijn 101 naar Duinkerke Station SNCF (via Hondschote (Hondschoote) en De Moeren (Les Moëres)) en lijn 102 naar Duinkerke Station SNCF (via Killem, Hondschote (Hondschoote), Rekspoede (Rexpoëde), Warrem (Warhem), Hooimille (Hoymille) en Sint-Winoksbergen Station SNCF (Bergues)). Helaas sluiten de bustijden van De Lijn en Arc-en-Ciel 1 niet op elkaar aan. Voor inwoners uit de regio die zich per fiets naar Oostkappel kunnen verplaatsen, is deze verbinding mogelijk wel interessant.

Op het station van Poperinge kunt u een Blue-bike lenen. U betaalt slechts 1,15 euro voor 24 uur. Klik hier voor alle informatie over de fietsverhuur van Blue-bike. Ideaal om naar Abele of wie weet zelfs naar Boeschepe Kerk of Hazebroek te fietsen.